Organizacja oddziału ginekologii i położnictwa – część druga

 

Zasady podziału zostały zapisane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 22 czerwca 2005 roku w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 116, poz. 985).

W zależności od wielkości szpitala oddział powinien dzielić się na następujące pododdziały lub odcinki:

•położniczy aseptyczny,

•patologii ciąży,

•ginekologiczny aseptyczny,

•położniczo – ginekologiczny,

•obserwacyjno – septyczny.

Oddział położniczo – ginekologiczny powinien być ściśle połączony z oddziałem noworodkowym. Wejście do pododdziału (odcinka) położniczego aseptycznego powinno prowadzić przez śluzę umywalkowo – fartuchową. Pododdział (odcinek) położniczy aseptyczny powinien mieć bezpośrednie połączenie z zespołem porodowym, bez krzyżowania się z innymi drogami ruchu wewnątrzszpitalnego. 

Rozporządzenie z dnia 10 listopada 2006 roku wyraźnie wskazuje na urządzenie pokoju łóżkowego na pododdziale (odcinku) położniczym aseptycznym w co najmniej jednym z systemów. Ten zapis różni się od rozporządzenia wydanego w 2005 roku, gdzie oba systemy były podane jako konieczne do wdrożenia i wybudowania. 

Pierwszy system, o nazwie matka z dzieckiem, to pokój przeznaczony dla maksymalnie dwóch matek i dwóch noworodków, ale z możliwością wstawienia trzeciego łóżeczka dla noworodka. Urządzenia znajdujące się w tym pomieszczeniu powinny służyć do mycia i pielęgnacji niemowlęcia. 

Drugi system określany jako korespondencyjny, czyli taki, w którym pokój noworodków umieszczony jest pomiędzy dwoma pokojami matek. Powinien spełniać następujące wymagania: 

•Przy tworzeniu tego typu pokoju należy zastosować przeszklenie ścian wewnętrznych między pokojami matek a pokojem noworodków. To zapewni kontakt wzrokowy oraz izolację dźwiękową. 

•Pokój niemowląt powinien być połączony z pomieszczeniem, gdzie leżą matki, ponadto musi zawierać zestaw urządzeń do pielęgnacji noworodków. 

•Wejście do pokoju z nowonarodzonymi dziećmi powinno znajdować się od strony korytarza i prowadzić przez śluzę umywalkowo – fartuchową, 

•Liczba łóżeczek dla niemowląt powinna być o jedno łóżeczko większa od sumy łóżek w sąsiadujących z nim pokojach matek.

Powierzchnia pokoi łóżkowych na oddziale położniczym w systemie matka z dzieckiem wygląda następująco:

•- pokoju 1-łóżkowego – co najmniej 14,0 m2,

•- pokoju 2-łóżkowego – co najmniej 18,0 m2, 

zaś w systemie korespondencyjnym:

•- pokoju 3-łóżkowego matek – co najmniej 18,0 m2,

•- pokoju 7-łóżkowego noworodków – co najmniej 18,0 m2.

Prawo określa także skład zespołu porodowego, w który wchodzą: sala porodowa jednostanowiskowa o powierzchni co najmniej 20,0 m2, wielostanowiskowa – o wielkości 18,0 m 2, lub co najmniej jeden pokój łóżkowy przystosowany do odbioru porodu. W tej części oddziału powinna znajdować się sala operacyjna dla porodów z zastosowaniem cesarskiego cięcia, wyposażona w stanowisko resuscytacji noworodka. Dodatkowym pomieszczeniem, bez którego nie może zostać stworzony zespół porodowy, jest pokój dla matek i noworodków w pierwszych godzinach życia po porodach powikłanych. Pracownicy mają obowiązek wchodzić do zespołu poprzez śluzę umywalkowo – fartuchową. 

 

Dla pododdziału (odcinka) ginekologii aseptycznej stosuje się wymagania jak dla oddziałów o zunifikowanym układzie. Odcinek ten jest miejscem pobytu pacjentki w czasie hospitalizacji. Składa się z zespołów pomieszczeń pielęgnacyjnych i ogólnych, czyli:

•pokojów pacjentów,

•punktu pielęgniarskiego z pokojem przygotowawczym pielęgniarskim,

•gabinetu diagnostyczno-zabiegowego,

•łazienki pacjentów, w której skład wchodzą: umywalka, miska ustępowa, natrysk i wózek-wanna,

•pomieszczenia higieniczno-sanitarnego pacjentów przy pokojach chorych lub zbiorowych, przy czym co najmniej jedna kabina ustępowa z umywalką powinna być dostępna dla pacjentów niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich,

•brudownika.

W skład zespołu pomieszczeń ogólnych wchodzą:

•pokoje pracowników medycznych i administracyjnych,

•kuchenka oddziałowa,

•magazyn sprzętu,

•co najmniej jeden ustęp dla personelu,

•co najmniej jeden ustęp dla odwiedzających,

•pomieszczenie porządkowe.

Zespół porodowy aseptyczny powinien być zlokalizowany w bezpośrednim sąsiedztwie pododdziału położnictwa aseptycznego oraz połączony drogą oddzieloną od ruchu wewnątrzszpitalnego. Personel powinien mieć wejście przez śluzę umywalkowo – fartuchową. Sale znajdujące się w zespole mogą być urządzone jako jednostanowiskowe, a w ich obrębie powinno znajdować się :

•stanowisko pierwszej pielęgnacji i resuscytacji noworodka o powierzchni co najmniej 8,0 m2;

•stanowisko dyżuru położnej.

Zasadą określoną w rozporządzeniu jest urządzenie jednego stanowiska porodowego na każde 10 łóżek pododdziału położniczego aseptycznego. Na odcinku powinna znajdować się jedna sala operacyjna ze stanowiskiem resuscytacji noworodka oraz z pokojem przygotowania personelu, a przy liczbie powyżej pięciu stanowisk porodowych, musi zostać zorganizowany jeden pokój zabiegowy oraz podręczna sterylizatornia, jeżeli jest to uzasadnione. Pacjentki po porodach powikłanych powinny zostać ulokowane w specjalnym pomieszczeniu przeznaczonym dla nich i noworodków w pierwszych godzinach życia. 

 

Pokój z przeznaczeniem dla porodów rodzinnych stanowi skład zespołu porodowego. Wejście do niego powinno być z węzła komunikacji ogólnej, tak by umożliwić dostęp do innych pomieszczeń znajdujących się w zespole porodowym. Dostęp personelu do tych pomieszczeń nie powinien krzyżować się z ruchem rodzin. Personel powinien mieć możliwość łatwej komunikacji między salą operacyjną a pokojami porodów rodzinnych. Nieodłączną częścią pomieszczenia jest stanowisko pierwszej pielęgnacji i resuscytacji noworodka. Osoby, które towarzyszą pacjentkom powinny mieć wyodrębniony pokój – poczekalnię, dostępną z węzła komunikacji ogólnej bez potrzeby wchodzenia na korytarz wewnętrzny zespołu z pomieszczeniem higieniczno – sanitarnym. Normy prawne także określają zasady dotyczące wyglądu wnętrza sali do porodów rodzinnych, to znaczy podłogi, ściany i meble powinny mieć zmywalne powierzchnie przystosowane do dezynfekcji. Zaś powierzchnia pokoju oraz sali jednostanowiskowej winna wynosić co najmniej 20,0 m2, a przy sali wielostanowiskowej co najmniej 18,0 m2 na jedno stanowisko. 

W przypadku tworzenia septycznego odcinka położniczo – ginekologicznego pokoje łóżkowe należy organizować jak na oddziałach o zunifikowanym układzie. Pokoje łóżkowe powinny być wyposażone w łóżka umożliwiające odebranie porodu tak samo jak w przypadku sali zabiegowej. W pododdziale należy przewidzieć pokój dla noworodków, a liczba łóżeczek powinna być o jedno większa od sumy łóżek w pokojach matek. Każdy oddział powinien spełniać jeden warunek – muszą znajdować się w nim pokoje wypisowe dla matek i noworodków. Normy prawne także określają wielkość stanowisk noworodków:

•w pokoju noworodków obserwowanych i wcześniaków – 5,0 m2,

•w pokoju intensywnej opieki noworodka – 10,0 m2.

W przypadku oddziału intensywnej terapii:

•pokój 1-stanowiskowy – co najmniej 18,0 m2,

•pokój wielostanowiskowy – co najmniej 16,0 m2 na 1 stanowisko.

Na oddziale intensywnego nadzoru kardiologicznego – co najmniej 14,0 m2 na każde łóżko.

W pokoju dializ łącznie ze stanowiskiem nadzoru pielęgniarskiego:

•pokój 1-stanowiskowy – co najmniej 14,0 m2,

•pokój 2-stanowiskowy – co najmniej 24,0 m2,

•pokój wielostanowiskowy – co najmniej 10,0 m2 na 1 stanowisko.

Przy tworzeniu oddziału ginekologiczno – neonatologicznego powinny zostać wyodrębnione pokoje posiadające śluzy umywalkowo – fartuchowe dla noworodków obserwowanych, wcześniaków, intensywnej opieki noworodka oraz pomieszczenia dla noworodków wymagających opieki pośredniej i ciągłej.

 

Najnowsze zarządzenie Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 2009 roku stworzone zostało zgodnie ze standardami Unii Europejskiej. Jednak podstawową i największą barierą w unowocześnianiu szpitali jest pozyskanie funduszy na stworzenie oddziałów, które spełniałyby wszystkie wytyczne stawiane przez prawo polskie. 

 

Źródła:

Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku, w rozdziale IV (Dz. U. z dnia 24 listopada 2006 r. Nr 213, poz. 1568)

Zarządzenie Nr 69/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 3 listopada 2009 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne, w załączniku nr 3 do rozporządzenia cz.II lit. A pkt XXXIX.