Jednym z najważniejszych parametrów oceniających pracę układu sercowo-naczyniowego jest ciśnienie krwi. Powinno być ono regularnie kontrolowane, zwłaszcza u osób będących w grupie ryzyka nadciśnienia. Jeżeli ono wystąpi, należy skorzystać z porady kardiologa. Warto zapoznać się również z domowymi sposobami na obniżenie ciśnienia. Pozwolą one na szybszą poprawę samopoczucia i pomogą chronić się przed powikłaniami.
Czym jest ciśnienie tętnicze krwi?
Nacisk, jaki wywiera na tętnice krew w czasie pracy serca, określana jest jako ciśnienie tętnicze. Wyróżniamy jego dwa rodzaje:
- skurczowe (oznaczane na aparacie symbolem SYS)
- rozkurczowe (przy wyświetlaczu ciśnieniomierza skrót DIA).
Warto dbać, aby były obie z tych wartości były w normie.
Jak zmierzyć ciśnienie krwi?
Warto posiadać w domu sprzęt, który umożliwi pomiar ciśnienia. W tym celu wykorzystuje się ciśnieniomierz. Innym sposobem, pozwalającym na dłuższą obserwację jest holter ciśnieniowy.
Ciśnieniomierz
W zależności od rodzaju wyróżnia się aparaty:
- elektroniczne (automatyczne)
- zegarowe.
Aby dokonać pomiaru ciśnienia za pomocą urządzenia automatycznego, należy:
- usiąść i odczekać 5-10 minut
- ułożyć rękę na wysokości serca (można oprzeć przedramię np. o blat stołu)
- założyć mankiet na odsłonięte ramię i zapiąć na rzepy
- rękę utrzymywać luźno, unikać napinania mięśni
- włączyć ciśnieniomierz na przycisku „START”
- odczekać chwilę spokojnie, aż do zakończenia pracy urządzenia
- odczytać wynik z wyświetlacza aparatu
- zdjąć mankiet i wyłączyć ciśnieniomierz na przycisku „STOP”.
Wiele ciśnieniomierzy ma funkcję zapamiętania wyniku. Warto jednak prowadzić także swój dzienniczek ciśnieniowy. Taki niewielki notes będzie można zawsze mieć ze sobą podczas wizyty u lekarza.
Część ciśnieniomierzy oznacza wynik kolorem lub używa sygnału dźwiękowego. Pomaga to szybko rozpoznać, czy wartość mieści się w normie.
Lekarze najczęściej używają bardzo dokładnych ciśnieniomierzy zegarowych. Ich obsługa wymaga jednak wprawy. Oprócz rękawa trzeba użyć także stetoskopu, gruszki i zegara. Dlatego ważne jest, aby wcześniej doszkolić się w użyciu tych części. Znajdują się one wszystkie w jednym zestawie.
W wyborze aparatu pomoże nasz ranking ciśnieniomierzy naramiennych. Można w nim przeczytać także o specjalnych aparatach dla seniorów.
Holter ciśnieniowy
Ciśnienie może być monitorowane również przez 24 godziny lub dłużej, za pomocą holtera. Mankiet przez cały dzień i noc jest założony na ramieniu badanego. Aparat połączony z rękawem w tym czasie rejestruje wartości ciśnienia. Następnego dnia sprzęt odnosi się do przychodni lub gabinetu. Personel wyjmuje z niego kartę pamięci, z której zgrywany jest wynik. Trafia on do lekarza, który sporządzi opis. Będzie w nim oznaczone średnie ciśnienie dobowe, a także jego najwyższa i najniższa wartość.
Kiedy należy obniżyć ciśnienie tętnicze i jakie są normy?
Aby w porę rozpoznać nieprawidłowości w pracy serca, należy znać optymalną wysokość ciśnienia krwi. Odczytując z aparatu wynik, należy odnieść go do następujących norm (w jednostce mm Hg):
- poniżej 120/80 – niedociśnienie
- 120/80 – 129/84 – ciśnienie prawidłowe
- 130/85 – 139/89 – ciśnienie wysokie prawidłowe
- 140/90 – 159/99 – nadciśnienie I stopnia
- 160/100 – 179/109 – nadciśnienie II stopnia
- powyżej 180/110 – nadciśnienie III stopnia.
Pomiary najlepiej robić o stałych godzinach, rano i wieczorem. Ważne jest, aby wykonywać je prawidłowo, gdyż istnieją czynniki mogące mieć wpływ na zawyżenie wyniku. Należą do nich:
- założenie nogi na nogę
- brak podparcia ręki na wysokości serca
- pomiar bezpośrednio po wysiłku
- prowadzenie rozmowy
- brak podparcia pleców
- pełny pęcherz.
Wartości powyżej 140 mmHg w skurczu i 90 mm Hg podczas rozkurczu należy skonsultować się z lekarzem.
Objawy nadciśnienia tętniczego – dlaczego należy je leczyć?
Zbyt wysokie ciśnienie krwi sprawia, że mogą pojawić się objawy takie jak:
- ból i zawroty głowy
- zaczerwienienie twarzy
- krwawienia z nosa
- kołatania serca.
W takiej sytuacji najlepiej działać od razu. Brak leczenia może mieć poważne dla zdrowia konsekwencje.
Jak skutecznie obniżać zbyt wysokie ciśnienie krwi – wskazówki
Jeżeli ciśnienie przekracza przyjęte normy, należy:
- Skonsultować się z lekarzem. Najlepiej, aby był to kardiolog lub internista. Pomoże on znaleźć przyczynę problemu i doradzi w sprawie przyjmowania leków. Podpowie także w kwestii zalecanej diety i aktywności fizycznej.
- Leczyć choroby, które mogą wiązać się z zaburzeniami ciśnienia (np. schorzenia nerek).
- Ograniczyć spożycie soli kuchennej oraz produktów przetworzonych, które ją zawierają w dużej ilości (np. konserwy).
- Zrezygnować z picia kawy, mocnej czarnej herbaty oraz innych napojów z kofeiną.
- Wyrównać zaburzenia elektrolitowe, zwłaszcza niedobory potasu. Produkty bogate w potas to m.in. pomidory i banany.
- Odżywiać się zdrowo. Zalecana jest dieta śródziemnomorska, niskotłuszczowa z 5 porcjami warzyw każdego dnia. Należy zmniejszyć też ilość cukrów prostych w posiłkach.
- Małymi porcjami jeść gorzką czekoladę. Zawiera ona składniki pozytywnie wpływające na naczynia krwionośne.
- Pić 2 litry wody każdego dnia.
- Zredukować nadmierną masę ciała (najlepiej z pomocą dietetyka, który ułoży odpowiedni jadłospis).
- Odstawić używki, takie jak alkohol.
- Zrezygnować z palenia papierosów, gdyż wpływa ono niekorzystnie na naczynia krwionośne i zwiększa ryzyko rozwoju miażdżycy.
- Stosować techniki relaksacyjne, aby zmniejszyć poziom stresu.
- Po konsultacji z lekarzem i fizjoterapeutą dobrać indywidualnie aktywność fizyczną. Zalecane są mi.in. spacery, w tym z kijkami oraz jazda na rowerze. Jest to jednak metoda długoterminowa, która przynosi efekty dopiero po kilku tygodniach stosowania. Warto pamiętać, aby w chwilach gorszego samopoczucia zrezygnować z ćwiczeń. W czasie nagłego wzrostu ciśnienia nie należy podejmować żadnych wysiłków.
- Unikać podnoszenia ciężkich przedmiotów oraz sportów i ćwiczeń siłowych.
Zalecenia te zaczynają działać zwłaszcza wtedy, gdy są przestrzegane regularnie.
Doraźnie, jeżeli ciśnienie nagle się podniesie, należy:
- odpocząć, a jeżeli jest taka możliwość, przyjąć pozycję leżącą
- zaprzestać podejmowania wysiłków
- przyjąć lek zalecony przez kardiologa do doraźnego stosowania przy podniesieniu ciśnienia
- spróbować się uspokoić
- wypić ziołową herbatkę, ze składników takich jak np. melisa lub głóg (należy to wcześniej skonsultować z lekarzem)
- zapewnić sobie dostęp do świeżego powietrza
- poluzować ubranie.
Zmiana stylu życia i regularne badania wraz z leczeniem farmakologicznym dają dobre efekty w zapobieganiu chorobom układu krążenia.
Dlaczego ważne jest uregulowanie ciśnienia krwi?
Leczenie nadciśnienia jest bardzo istotne, aby zapobiegać groźnym dla zdrowia powikłaniom. Należy do nich m.in. zwiększone ryzyko zawału serca, udaru mózgu i niewydolności nerek. Dlatego konieczne są regularne wizyty u kardiologa oraz korzystanie z doraźnych sposobów obniżania ciśnienia krwi. Jeżeli układ krążenia działa prawidłowo, poprawia się samopoczucie pacjenta. Lepsza jest także tolerancja wysiłku fizycznego. To wszystko sprawia, że warto mierzyć ciśnienie, a jeżeli jest zbyt wysokie, w bezpieczny sposób je regulować.
