Pulsoksymetr to urządzenie służące do pomiaru ważnych parametrów, do których należą saturacja i puls. Odczyt wyników następuje już w trakcie wykonywania badania. Właśnie wtedy na wyświetlaczu pojawią się liczby, procenty oraz wykresy. Ich prawidłowa interpretacja w odniesieniu do stanu klinicznego pacjenta stanowi ważny element diagnostyki, kontroli leczenia i profilaktyki.
Co to jest pulsoksymetr i jak działa? Przeczytaj tu!
Pulsoksymetria – jak wygląda badanie i odczyt wyniku?
Pulsoksymetria to badanie wysycenia krwi tlenem oraz liczby uderzeń serca w ciągu minuty. Do uzyskania wyników tych parametrów wykorzystuje się pulsoksymetr.
Aby wykonać pulsoksymetrię otwiera się pulsoksymetr i zakłada na palec, ale nie tylko. Najczęściej jest to:
- Palec wskazujący lub środkowy. Powinien być on opuszką skierowany do dołu, a paznokciem do góry. Najczęściej spotyka się pulsoksymetry zakładane właśnie na palec ręki.
- Palec stopy
- Małżowina uszna
- Skrzydełko nosa
- U noworodków pulsoksymetr można założyć na nadgarstek lub stopę.
Pulsoksymetr – odczyt wyniku
Po kilku sekundach od włączenia aparatu za pomocą przycisku na wyświetlaczu urządzenia pojawia się wynik. Jest on pokazany w postaci wartości procentowych i liczb. Na wyświetlaczu można również zobaczyć wykres.
Pacjent już w momencie pokazania się liczb na ekranie jest poinformowany o wyniku pulsoksymetrii. Zazwyczaj w przychodniach i gabinetach wynik jest od razu z aparatu spisany do dokumentacji medycznej. Niektóre pulsoksymetry dają możliwość zapisu określonej liczby wyników w pamięci urządzenia.
Więcej na temat pulsoksymetrów w naszym artykule: Jaki wybrać i co to jest pulsoksymetr.
Pulsoksymetr – jak czytać wyniki?
Wyniki pulsoksymetrii wyświetlają się na wyświetlaczu pulsoksymetru. Mierzone parametry są oznaczone symbolami. Zazwyczaj symbol znajduje się nad lub pod odpowiednią wartością liczbową. Obok symbolu jest także oznaczenie jednostki, w jakiej podany jest wynik (np. %). Na ekranie pulsoksymetru wyświetla się również wykres słupkowy obrazujący intensywność pulsu. W najbardziej zaawansowanych modelach pulsoksymetrów i CO – oksymetrów na wyświetlaczu pokazują się dodatkowe dane. Wzbogacają one interpretację wyniku badania. Należą do nich:
- indeks perfuzji (PI)
- frakcja karboksyhemoglobiny (SpCO)
- frakcja methemoglobiny (SpMet).
Mając tego typu pulsoksymetr interpretacja wyników jest wykonywana przez lekarzy.
Wynik pulsoksymetrii – najważniejsze parametry
Dwa najważniejsze parametry życiowe mierzone za pomocą pulsoksymetru to saturacja i puls. Każdy z nich jest odpowiednio oznaczony na wyświetlaczu pulsoksymetru.
- Saturacja
Bardzo ważnym parametrem ocenianym za pomocą pulsoksymetrii jest saturacja, czyli wysycenie krwi tlenem. Saturacja oznaczana jest na wyświetlaczu pulsoksymetru symbolem SaO2 lub SpO2. Jest podana w formie procentowej. Przy symbolu SaO2 lub SpO2 często dodatkowo widnieje znak „%”. Informuje on o jednostce, w jakiej podany jest wynik.
- Puls (tętno)
Kolejna liczba obok saturacji na wyświetlaczu pulsoksymetru odnosi się do tętna (pulsu). Oznacza ona liczbę uderzeń serca w ciągu minuty. Puls jest zazwyczaj na wyświetlaczu pulsoksymetru oznaczony symbolem PR bpm.
Pulsoksymetr – interpretacja wyników
Po odczytaniu wyników z wyświetlacza pulsoksymetru należy odnieść je do normy. Mogą się one różnić w zależności od wieku pacjenta i dodatkowych czynników.
Saturacja – interpretacja wyniku
Wynik wysycenia krwi tlenem zależy od wieku i dodatkowych czynników:
- U osób dorosłych powinna mieścić się w przedziale 95 % – 99 %.
- W przypadku osób starszych, powyżej 70 r.ż norma saturacji wynosi 92 – 95 %. Taka sama jest u osób z niektórymi chorobami przewlekłymi.
- U pacjentów w trakcie tlenoterapii saturacja powinna wynosić 98 % – 100 %.
- U palaczy papierosów saturacja zwykle jest niższa niż u osób prowadzących racjonalny tryb życia. Wynosi 92 % – 95 %.
Saturacja poniżej normy oznacza niedotlenienie organizmu, zwane hipoksemią. Osoby z wynikiem saturacji poniżej 90 % muszą być poddane tlenoterapii.
Pulsoksymetr – jak czytać wyniki PR?
Przez symbol PR oznaczana jest wysokość pulsu (tętna). Prawidłowa wysokość tętna, czyli częstotliwość uderzeń serca to 60 – 100 uderzeń w ciągu minuty.
- W przypadku tętna wyższego niż 100 uderzeń na minutę mówimy o tachykardii.
- Kiedy tętno jest niższe niż 60 uderzeń w ciągu minuty stwierdza się bradykardię.
Wyjątkiem jest czas ciąży, kiedy tętno fizjologicznie wzrasta i normą jest wartość do 120 uderzeń na minutę. Podane normy dotyczą pomiarów spoczynkowych
Pulsoksymetr – jak czytać wyniki pulsu w czasie aktywności fizycznej?
Puls naturalnie wzrasta w czasie aktywności fizycznej. Jego pomiar wykonany podczas wysiłku lub bezpośrednio po jego zakończeniu pokaże wyższą wartość. Należy jednak pamiętać, że pulsoksymetr działa prawidłowo, gdy podczas pomiaru nie występują drgania mięśniowe.
Alternatywą pulsoksymetru dla osób aktywnych jest specjalny smartwatch. Działa on na podobnej zasadzie co pulsoksymetr, z opcją pomiaru pulsu i saturacji. Tego typu urządzenie zwykle nie ma jednak tak dużej dokładności jak medyczny pulsoksymetr napalcowy.
Puls wysiłkowy
Górną granicę normy dla pulsu wysiłkowego wylicza się ze wzoru: 220 minus wiek. Aby aktywność fizyczna była bezpieczna nie należy przekraczać tej wartości.
Pulsoksymetr – jak czytać wyniki u dzieci?
U dzieci inaczej podchodzimy do interpretacji parametrów mierzonych przez pulsoksymetr, a zwłaszcza do wartości tętna. Normy są różne w zależności od wieku dziecka:
- Noworodki
U noworodków saturacja powinna być na poziomie 91 % – 96 %. Puls może wynosić 100 – 180 uderzeń serca na minutę.
- Niemowlęta
Norma pulsu dla niemowląt to 100 – 160 uderzeń serca w ciągu minuty.
- Dzieci
U dzieci prawidłowe normy saturacji są podobne do norm dla osób dorosłych i wynoszą powyżej 95%. Natomiast tętno, w zależności od wieku dziecka ma różne normy:
– Dzieci w wieku od 1 do 3 roku życia: 90 – 150 uderzeń na minutę
– Dzieci od 3 do 5 roku życia: 80 – 140 uderzeń serca na minutę
– Dzieci od 5 do 12 roku życia: 70 – 120 uderzeń serca na minutę
- Młodzież
Młodzież powyżej 16 roku życia obowiązują normy saturacji i pulsu takie jak u osób dorosłych.
Czy warto kontrolować wyniki za pomocą pulsoksymetru?
Pulsoksymetr pomaga kontrolować stan naszego zdrowia, a uzyskane wyniki są istotną informacją na temat funkcjonowania organizmu. Wyniki te dotyczą ważnych życiowo parametrów. Stosowanie pulsoksymetru konieczne jest u osób chorych i przebywających w szpitalach. Warto też okresowo kontrolować w ten sposób wyniki profilaktycznie u osób zdrowych.
