W Polsce rodzi się rocznie ok. 25000 noworodków przed upływem 37 tygodnia ciąży. Grupę tą nazywamy wcześniakami, wymagają one szczególnej troski i opieki, gdyż nie są w pełni przygotowane do życia w nowym środowisku. Z tej grupy ok. 20000 wcześniaków ma problemy z oddychaniem i wymaga wspomagania oddechu lub zastosowania oddechu sztucznego.
Potrzebujesz zakupić sprzęt medyczny?
Złóż zapytanie ofertowe
Do roku 2003 podstawową metodą leczenia zaburzeń oddychania u noworodków była wentylacja mechaniczna, która niosła wiele powikłań i wymagała intubacji (inwazja w drogi oddechowe).
W lipcu 2003 roku z inicjatywy Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, Konsultanta Krajowego d/s Neonatologii i Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy ruszył Program Nieinwazyjnego Wspomagania Oddychania u Noworodków. Pomysłodawcą tego programu była Pani profesor Elżbieta Gajewska z Wrocławia.
Celem programu było zmniejszenie ilości powikłań wentylacji mechanicznej i ograniczenie intubacji. Metodą wspomagania oddychania na której oparto działanie programu jest technologia Infant Flow.
Technologia Infant Flow
Wspomaganie ciągłym dodatnim ciśnieniem oddechowym (CPAP) jest stosowane u noworodków od 1971r. Początkowo stosowano tą technikę metodą inwazyjną z wykorzystaniem rurki intubacyjnej. Później pojawiła się technika podawania CPAP przez nos (nCPAP) za pomocą końcówek donosowych Hadsona. Obydwie te techniki mają podstawową wadę – wymagają dużej pracy oddechowej narzuconej przez urządzenia konwencjonalne.
W roku 1988 Moa i Nilson opracowali generator – zmiennik strumieni do nieinwazyjnego podawania CPAP przez nos, który posiada następujące cechy:
- wytwarza stabilne ciśnienie w drogach oddechowych utrzymywane podczas całego cyklu oddechowego,
- rozpoznaje fazy wdechu i wydechu, w czasie wydechu powietrze płynące od dziecka zmienia kierunek napływu gazów, tak, że strumień napływający nie przeszkadza w wykonaniu wydechu przez co nie dochodzi do wzrostu oporu wydechowego.
Takie rozwiązanie, dało siedmiokrotne zmniejszenie pracy oddechowej w porównaniu z CPAP konwencjonalnym.
Generator wykorzystuje efekty strumieniowe zwane „Fluidic Flip” stąd jego nazwa zmiennik strumieni. Jest on układem trójdrogowym, gdzie jeden kanał jest podłączony do komory nosowej, drugi do dopływu gazu wysokiego ciśnienia i trzeci zwany kanałem wydechowym do atmosfery.
Strumień napływający dostarcza gaz o wysokim ciśnieniu. Cząsteczki tego gazu uzyskują duże przyspieszenie przepływając przez dyszę (efekt Bernouliego) i rozprężają się w komorze nosowej, gdzie energia kinetyczna zostaje zamieniona na ciśnienie CPAP. W czasie wydechu strumień wydechowy płynący od noworodka powoduje przełączenie strumienia napływającego do kanału wydechowego (efekt Coanda). Przełączenie przepływu strumienia gazów napływających pomiędzy drogami wdechu i wydechu następuje zgodnie z zapotrzebowanie pacjenta.
System Infant Flow zawiera dwa elementy:
– układ napędowy,
– generator połączony z noworodkiem za pomocą końcówki donosowej lub maseczki nosowej.
Od 2004 roku produkowany jest aparat Infant Flow SiPAP, który wspomaga oddech noworodka na dwóch poziomach ciśnienia.
Oddech spontaniczny noworodka na poziomie CPAP w układzie Infant Flow może być dodatkowo wspomagany westchnieniem, jest to pogłębiony oddech nCPAP. Taki sposób oddychania nazwano SiPAP, jest to metoda dostarczająca przerywane westchnienia do noworodka oddychającego w systemie Infant Flow.
Polega na naprzemiennym wytwarzaniu dwóch różnych poziomów ciśnienia (BiPhasic), których wartości są niezależne i mogą być regulowane. Westchnienie jest wyzwalane przez noworodka lub odbywa się w cyklu czasowym.
Westchnienie polega na wolnym zwiększaniu ciśnienia CPAP od poziomu bazowego (CPAP) do podwyższonego (SiPAP). Czas trwania tego podwyższonego ciśnienia TI, może być regulowany w zakresie 0,1 do 3,0 sek.
Zaletą tej metody jest dostarczenie dodatkowej objętości oddechowej w czasie westchnienia bez dodatkowej pracy oddechowej. Cała praca oddechowa przy westchnieniu jest wykonana przez aparat.
Do wykrywania wysiłku wdechowego noworodka służy brzuszny czujnik oddechów (kapsuła Graseby), który steruje podawaniem westchnień.
Zasługa WOŚP
W tym roku mija sześć lat działania programu Nieinwazyjne Wspomaganie Oddychania u Noworodków. Osiągnięcia programu są imponujące. Prawie 80% wcześniaków uniknęło intubacji i powikłań związanych z wentylacją mechaniczną. To wpłynęło decydująco na zmniejszenie przewlekłej choroby płuc (CLD). Techniką Infant Flow w okresie 6 lat leczonych było 12500 noworodków.
Dzięki wsparciu Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy w Polsce pracuje w 142 ośrodkach 218 aparatów Infant Flow SiPAP. Polska przoduje w świecie w wykorzystaniu techniki nieinwazyjnej do wspomagania oddechu u noworodków. Wielka chwała i cześć za to dla Jurka Owsiaka i jego orkiestry.
inż. Zenon Skalski
