Czym jest i do czego służy laryngoskop?

Laryngoskop to urządzenie medyczne, które służy do diagnostyki krtani i okolicznych struktur oraz do intubacji dotchawiczej. Laryngoskop składa się z uchwytu (rękojeści) zawierającego baterie oraz z łopatki (łyżki). W łopatce znajduje się źródło światła (światłowód, żaróweczka lub dioda LED). Laryngoskopy różnią się między sobą budową. Główną różnicę w ich budowie stanowi rodzaj łopatek. Wyróżnia się łopatki proste oraz zakrzywione. Niektóre warianty mają budowę pośrednią, gdyż ich łopatki są proste, lecz wygięte lekko na końcu. Dostępne są również łopatki mające ruchomą końcówkę, która jest sterowana specjalną dźwignią znajdującą się przy rękojeści. Dostępne w sprzedaży są również laryngoskopy fiberoskopowe. Łyżki laryngoskopów są najczęściej dostępne w kilku wersjach, z możliwością ich wymiany. Dobiera się je w zależności od budowy danego pacjenta. W ich wyborze bierze się również pod uwagę wiek osoby badanej.

Do czego służy laryngoskop?

Laryngoskop najczęściej wykorzystywany jest przez lekarzy laryngologów do badania struktur krtani oraz okolicznych narządów metodą laryngoskopii bezpośredniej. Laryngoskopy wykorzystywane są również podczas zabiegu intubacji dotchawiczej. Dzięki nim możliwe jest podłączenie do samosprężalnego worka ambu lub do respiratora oraz zapewnienie pacjentowi drożności oddechowej. Wykorzystując laryngoskop intubacja przebiega sprawnie, z możliwością szybkiego wdrożenia kolejnych procedur medycznych.

Laryngoskopia – rodzaje

Laryngoskopia to laryngologiczne badanie krtani (larynx po łacinie oznacza krtań). Za pomocą laryngoskopii można zbadać również tylną część języka, gardło, nagłośnię i podgłośnię, a także fałdy głosowe i przedsionkowe. Uwidocznione są również nalewki z okolicą międzynalewkową, spoidła przednie oraz tylne i miejsce wejścia do przełyku. Podczas badania laryngoskopowego widoczne są również dołeczki zajęzykowe i zachyłki gruszkowate. Wskazania do wykonania laryngoskopii to m.in. tak często występujące dolegliwości jak chrypka, duszności oraz problemy z głosem. Laryngoskopię wykonuje się także przy podejrzeniu wszelkich nieprawidłowości w obrębie krtani, takich jak rozmiękanie krtani, naczyniaki, nowotwory, a także przy dolegliwościach umiejscowionych poza krtanią. Należą do nich m.in. problemy neurologiczne, choroby tarczycy, a także tętniaki aorty i wiele innych problemów zdrowotnych. Badanie laryngoskopowe może być wykonywane na dwa sposoby, do których należą metoda pośrednia, bezpośrednia.

• Laryngoskopia pośrednia
  

Laryngoskopia pośrednia to badanie krtani za pomocą specjalnego lustra z wykorzystaniem źródła światła. Dzięki niemu uzyskuje się obraz struktur okolicy krtani w lustrzanym odbiciu. Najczęściej badanie metodą pośrednią odbywa się bez znieczulenia. W wyjątkowych przypadkach, takich jak pobieranie wycinków w czasie badania lub usuwanie polipów stosuje się znieczulenie miejscowe roztworem lidokainy w obrębie ściany tylnej gardła. Lusterko laryngologiczne podczas laryngoskopii pośredniej jest umieszczone w okolicy języczka podniebiennego i oparte na podniebieniu miękkim. Takie ułożenie lusterka daje możliwość obejrzenia odbicia lustrzanego krtani. W kierunku lustra kierowane jest światło. Źródłem światła może być również laryngologiczna lampa czołowa używana przez lekarza. Lusterko wykorzystywane do laryngoskopii pośredniej przed badaniem jest ogrzewane palnikiem lub ciepłą wodą. Dzięki temu lusterko po włożeniu do jamy ustnej pacjenta nie paruje. Laryngolog w czasie badania laryngoskopii pośredniej poleca pacjentowi wyciągnięcie języka w przód i wypowiadanie głosek „e” oraz „i” (fonatio). W czasie, gdy pacjent próbuje wypowiedzieć głoski jest możliwość obejrzenia struktur przy zwartych fałdach przedsionkowych i głosowych. Krtań jest oglądana przez lekarza laryngologa również w trakcie swobodnego oddychania (respiratio). Umożliwia to obejrzenie struktur w pozycji rozwarcia fałdów przedsionkowych i głosowych. Można dodatkowo zaobserwować ruch fałdów z pozycji zwarcia do rozwarcia, który powinien być symetryczny po obu stronach. W tym czasie lekarz podtrzymuje język pacjenta w ustalonej pozycji gazikiem. W czasie badania laryngoskopii pośredniej pacjent znajduje się w pozycji siedzącej na fotelu laryngologicznym. Tułów oraz głowa osoby badanej są lekko odchylone w tył. Możliwe jest także wykonanie badania krtani w pozycji stojącej, która pozwala wyraźniej uwidocznić spoidło tylne.

• Laryngoskopia bezpośrednia
  

Laryngoskopia bezpośrednia to rodzaj badania, w którym znieczulony pacjent ułożony jest na plecach z odpowiednio ustawioną głową (odchylenie w tył), a lekarz laryngolog wprowadza łyżkę laryngoskopu przez jamę ustną i gardło pacjenta aż do krtani. Na klatce piersiowej osoby badanej zwykle umieszczona jest podpórka dla laryngoskopu. Język jest podtrzymywany przy dnie jamy ustnej. Przy takim przygotowaniu pacjenta lekarz zaczyna wprowadzać do okolic krtani laryngoskop lub giętki endoskop. Unosząc za pomocą końcówki laryngoskopu nagłośnię widoczna staje się krtań wraz z fałdami głosowymi. Badanie to odbywa się najczęściej w warunkach sali operacyjnej. Do tego rodzaju badania z użyciem laryngoskopu stosowane jest znieczulenie ogólne. Otrzymywany obraz pozwala również ocenić krtań oraz wszystkie okoliczne struktury. Odmianami laryngoskopii bezpośredniej są mikrolaryngoskopia i videolaryngoskopia.

• Mikrolaryngoskopia
  

Mikrolaryngoskopia to badanie krtani i okolicznych struktur z wykorzystaniem mikroskopu operacyjnego. Stosowany do tego celu mikroskop jest dwuokularowy. Ustawiony jest on podczas badania przed laryngoskopem. Badanie to jest wykonywane w celach diagnostycznych oraz w mikrochirurgii krtani.

• Videolaryngoskopia
  

Viedolaryngoskopia jest badaniem krtani, w którym wykorzystywany jest endoskop z kamerą. Za jego pomocą można dotrzeć w miejsc, które są trudniej dostępne w czasie innych form badania krtani. Obraz z kamerki podczas badania można na bieżąco dokumentować, co stanowi dodatkową zaletę videolaryngoskopii.

Laryngoskop – intubacja

Laryngoskop odgrywa ważną rolę w zabiegu intubacji. Zabieg intubacji przeprowadzany jest zazwyczaj w znieczuleniu ogólnym. Pacjent jest ułożony na plecach z głową odchyloną do tyłu. Lekarz w pierwszej kolejności wprowadza do krtani laryngoskop, dzięki któremu ma możliwość umieszczenia rurki zapewniającej drożność dróg oddechowych w odpowiednim miejscu. Lampka od laryngoskopu oświetla okolice przez które wprowadzana jest rurka, co pozwala na precyzyjne przeprowadzenie tego zabiegu. Po umiejscowieniu rurki w odpowiednim miejscu w obrębie tchawicy wyjmuje się laryngoskop, a następnie do wprowadzonej rurki podpina się respirator. Wielokrotnie jest to procedura ratująca życie pacjenta.

Odmiany laryngoskopów

W placówkach medycznych stosowane są różne rodzaje laryngoskopów. Rodzaj sprzętu do badania dobiera zawsze lekarz na podstawie celu, w jakim wykonywana jest laryngoskopia. Wśród wielu odmian laryngoskopów wyróżnia się:

• Laryngoskop światłowodowy
  

Laryngoskop światłowodowy charakteryzuje się posiadaniem toru światłowodowego w łyżce laryngoskopowej. Rękojeść laryngoskopu światłowodowego jest zasilana akumulatorem lub bateriami. Do laryngoskopów światłowodowych należy m.in. laryngoskop Millera, McCoy’a oraz McIntosh’a.

• Laryngoskop Millera

Laryngoskop Milera charakteryzuje się prostą łopatką, mającą wygiętą końcówkę. Wykorzystywany jest zwłaszcza w zabiegach intubacji dzieci oraz niemowląt.

• Laryngoskop McCoy’a
  

Laryngoskop McCoy’a posiada ruchomą końcówkę. Dźwignia w tym rodzaju laryngoskopu umieszczona jest przy rękojeści. Wykorzystywany jest często przy trudnych intubacjach.

• Laryngoskop McIntosh’a
  

Laryngoskop McIntosh’a jest zbudowany standardowo. Wyposażony jest w ruchomą końcówkę.

Wyróżnia się również takie laryngoskopy jak Magill i Soper z prostymi łopatkami.

• Laryngoskop jednorazowy

Laryngoskop jednorazowy składa się z elementów jednorazowego użytku. Jest bardzo wygodny w użyciu i często wykorzystywany w wielu placówkach. Laryngoskopy jednorazowe pakowane są najczęściej w kompletne zestawy zapakowane sterylnie.

• Laryngoskop fiberoskopowy

Do laryngoskopów fiberoskopowych należy m.in. laryngoskop Polio i Bullard. Polio jest stosowany u pacjentów ze znaczną otyłością. Obecnie zamiast modelu Polio wykorzystuje się częściej laryngoskop McIntosh’a. Bullard charakteryzuje się dostosowaniem do budowy dróg oddechowych pacjenta oraz sztywną łopatką.

• Mikrolaryngoskop
  

Mikrolaryngoskop jest narzędziem używanym w czasie zabiegów operacyjnych oraz w szczegółowych zabiegach wykonywanych w celach diagnostycznych. Urządzenie ułatwia wykonanie niektórych zabiegów operacyjnych w okolicy krtani oraz pobranie wycinków do dalszego badania. Stosowany także do zabiegów mikrolaryngoskopii w obrębie krtani oraz dolnej części gardła.

• Videolaryngoskop

Videolaryngoskop to specjalistyczna odmiana laryngoskopu wykorzystująca układ optyczny do wglądu w krtań. W zaawansowanych technologicznie wideolaryngoskopach jest możliwość uzyskania obrazu powiększonego, co poprawia bezpieczeństwo niektórych procedur z wykorzystaniem narzędzi. Taki obraz może być oglądany na monitorze, a także zapisany w formie filmów i zdjęć, co pozwala na odtworzenie go w potrzebnym momencie, np. podczas konsultacji u innego specjalisty.

Laryngoskop sprzętem codziennego użytku w wielu placówkach medycznych

Laryngoskop to sprzęt bardzo często wykorzystywany zarówno w laryngologii, jak i w medycynie ratunkowej. Stosowany jest on w każdej placówce medycznej ze szpitalnym oddziałem ratunkowym oraz na wielu innych oddziałach szpitalnych. Zwykle szpitale i kliniki są wyposażone w różnorodne laryngoskopy lub w sprzęt o wymiennych końcówkach, aby móc go dostosować w zależności od potrzeb do każdego pacjenta.