Dla chorych na astmę bądź cierpiących na rozmaite schorzenia dróg oddechowych, leki wdychane bezpośrednio do płuc są ważną częścią leczenia. Do tego celu stosowane są różnego typu inhalatory, dzięki którym podczas wdychania lek dostaje się do układu oddechowego bez niepotrzebnej absorpcji i pośrednictwa układu krążenia. Sprzęt odpowiednio dostosowany do potrzeb konkretnego pacjenta może w dużym stopniu zwiększyć wydajność inhalacji, więc i samego leczenia.
Inhalator pneumatyczny Clineb przeznaczony do pracy w systemie ciągłym
Postępująca miniaturyzacja i uniwersalność inhalatorów to powody, dla których urządzenia te są powszechnie stosowane zarówno w klinikach, szpitalach i sanatoriach, jak i w domu, a nawet w podróży. Na chwilę obecną używa się dwóch sposobów wytwarzania aerozoli medycznych. Oba spełniają obowiązujące wymagania co do wielkości cząsteczek oraz ilości generowanego aerozolu. Pierwszy typ wykorzystuje sprężone powietrze (tlen) do wytwarzania fazy rozproszonej. W zależności od wielkości urządzeń, źródłem sprężonego gazu mogą być np. butle z gazami medycznymi bądź centralna sieć gazowa w szpitalu. Mniejsze inhalatory wykorzystują sprężarki elektryczne. Zasada działania drugiego rodzaju urządzeń oparta jest na ultradźwiękach, dzięki którym powstaje faza rozproszona leku.
Nebulizatory
Niezbędną częścią większości inhalatorów jest nebulizator, który jest pojemnikiem na roztwór leku i jego główną funkcją jest zamiana płynnej postaci leku na aerozol do inhalacji. Do nebulizatora dostarczane jest sprężone powietrze, co powoduje powstanie cząstek fazy rozproszonej. Takie parametry jak wielkość przekroju poprzecznego dysz czy ciśnienie przepływającego przez nebulizator gazu mają kluczowe znaczenie dla wielkości średnicy powstających cząstek aerozolu. To z kolei determinuje część dróg oddechowych, do której dany preparat ma dotrzeć, a co za tym idzie i skuteczność leczenia. Przy zakupie urządzenia warto więc zwrócić uwagę na jakość i parametry nebulizatora oraz jego kompatybilność z parametrami współpracującej z nim sprężarki.
Nebulizatory można podzielić na dwa rodzaje ze względu na objętość rozpraszanego roztworu. Pierwszy typ to częściej stosowane urządzenia nisko objętościowe, drugi – te mniej popularne i wykorzystywane głównie w warunkach szpitalnych – nebulizatory wysoko objętościowe. Ich pojemność sięga nawet 100 ml i są przeznaczone do dłuższych nebulizacji, co przy niektórych schorzeniach daje lepsze wyniki leczenia.
Inhalatory pneumatyczne (tłokowe)
Ich głównym przeznaczeniem jest podawanie leków w celach leczniczych, profilaktycznych i diagnostycznych. Urządzenia te mogą być również stosowane w profilaktyce do inhalacji i nawodnień, które są szczególnie zalecane u osób ze skłonnościami do infekcji dróg oddechowych. Inhalatory pneumatyczne są to przenośne lub stacjonarne aparaty, zaprojektowane do pracy w systemie ciągłym lub przerywanym, zasilane z sieci lub baterii. Na rynku obecnie obserwuje się ogromną różnorodność tego typu urządzeń, stąd odpowiednie parametry można bez problemu dopasować do potrzeb indywidualnego użytkownika. Ze względu na prostą i bezpieczną obsługę inhalatory pneumatyczne mogą być stosowane zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.
Producenci proponują sporą ofertę inhalatorów pneumatycznych. Najmniejsze z nich przeznaczone są do częstego przemieszczania. Posiadają dodatkowe zasilanie (istnieją modele, które można podłączyć nawet pod gniazdo zapalniczki samochodowej), co umożliwia prowadzenie inhalacji w każdym miejscu i czasie, przeznaczone są głównie do użytku domowego. Aparaty te zostały zaprojektowane do działania w trybie 30 minut pracy / 30 minut przerwy. W standardowym wyposażeniu znajdują się: inhalator (często z ładowarką), zestaw do nebulizacji (maseczki, przewody, nebulizator z ustnikiem), zasilacz, torba transportowa. Większe modele mają zastosowanie w klinikach, szpitalach i w specjalistycznych oddziałach pulmunologicznych. Jedno- bądź dwustanowiskowe inhalatory pneumatyczne, wyposażone w przepływomierze, są skonstruowane do pracy w systemie 240 minut pracy / 30 minut przerwy. Nowością na rynku są inhalatory przeznaczone do pracy ciągłej.
Inhalatory ultradźwiękowe
Posiadają one wiele nowych rozwiązań w porównaniu z urządzeniami pneumatycznymi. Za pomocą ultradźwięków można uzyskać cząstki aerozolu o średnicy od 1 do 8 µm. O właściwej wielkości cząstek decyduje z jednej strony częstotliwość drgań ultradźwiękowych, a z drugiej gęstość i napięcie powierzchniowe roztworu leku. Istotną zaletą tego rodzaju inhalatorów jest fakt, że przy powstawaniu aerozolu nie dochodzi do obniżenia temperatury, a urządzenie pracuje cicho. Zauważmy, że ten typ aparatów wytwarza już gotowy aerozol i nie ma potrzeby dołączania do niego nebulizatorów, gdyż ich rolę pełni główna komora inhalatora.
W nowoczesnych urządzeniach ultradźwiękowych zastosowano rozmaite nowinki techniczne. Pierwszą z nich jest tzw. płaszcz wodny, dzięki któremu urządzenie gotowe jest do użycia w trybie natychmiastowym, a jedyną czynnością przygotowawczą jest napełnienie zbiornika lekiem. Drugim ciekawym rozwiązaniem jest system ADR (praca pulsacyjna), który optymalnie reguluje dostarczanie leku. Przy zastosowaniu ADR występują prawie zerowe straty preparatu. Zasada działania tego systemu jest bardzo prosta – lek podawany jest tylko w czasie wdechu, a jego podawanie jest przerywane na czas wydechu. Należy jedynie dopasować się do rytmu działania aparatu.
Wybór odpowiedniego sprzętu determinowany jest kilkoma ważnymi aspektami. Po pierwsze – dla jakiej wielkości placówki jest on przeznaczony, a może dla indywidualnych pacjentów. Po drugie – czy ma on mieć charakter przenośny czy stacjonarny. Po trzecie – do jakiego typu zabiegów ma być przeznaczony. I po czwarte – w jakim trybie ma pracować (ciągłym czy przerywanym). Wątpliwości jest wiele, ale i oferta dostępna na rynku jest niemała.
