Baza wiedzy

Badanie glukozy – jak się przygotować i na czym polega


Dodał: Medicalonline Data: 27.01.2022

Poziom glukozy jest ważnym parametrem, który może zostać sprawdzony w każdym laboratorium medycznym. Regularne jego kontrolowanie stanowi profilaktykę cukrzycy. Warto ją diagnozować we wczesnym stadium, gdyż wtedy wykryta łatwiej podlega leczeniu. Po stwierdzeniu nieprawidłowości można od razu wprowadzić konieczne zmiany w trybie życia. Zapobiegnie to objawom nadmiernie wysokiego lub zbyt niskiego jej stężenia we krwi oraz powikłaniom z tym związanym.

Szukasz wyposażenia laboratorium medycznego? Sprawdź naszą ofertę!

Co to jest glukoza i jaką spełnia funkcję w organizmie?

Glukoza to cukier prosty, który stanowi źródło energii. Jest dostarczana razem z pożywieniem. Znajduje się w wielu pokarmach. Zawierają jej najwięcej.:

  • słodycze
  • owoce
  • napoje słodzone
  • jogurty
  • ketchup
  • ryż biały oczyszczony
  • makaron
  • chleb i bułki pszenne

W odpowiedniej ilości jest ona potrzebna do prawidłowego funkcjonowania mózgu oraz mięśni. Zarówno jej niedobór, jak i nadmiar może doprowadzić do niekorzystnych reakcji.

Kto powinien sprawdzić poziom glukozy?

Oznaczenie stężenia cukru we krwi na czczo powinna okresowo wykonać każda osoba dorosła. Jest to także jedno z podstawowych badań krwi, wykonywanych w ramach medycyny pracy. W szczególności należy o nim pamiętać mając predyspozycje do cukrzycy. Występuje ona u osób, u których stwierdzono:

  • objawy mogące wskazywać na cukrzycę
  • nieprawidłowości podczas poprzedniej diagnostyki
  • cukrzycę u członków rodziny
  • choroby serca i układu krążenia
  • otyłość
  • spożywanie dużych ilości węglowodanów
  • siedzący tryb życia

Dodatkowo zaleca się kontrolę u każdego pacjenta powyżej 45 roku życia i u kobiet w ciąży.

Objawy podwyższonego poziomu cukru

Hiperglikemia, czyli zbyt wysoki poziom glukozy we krwi może objawiać się na różne sposoby. Do najczęściej występujących symptomów w tym przypadku należą:

  • wzmożone pragnienie
  • zaburzenia koncentracji
  • zwiększona częstość oddawania moczu
  • przewlekłe zmęczenie
  • bóle głowy
  • nadmierna senność

Jeżeli takie objawy wystąpią należy skonsultować je z lekarzem, który zdiagnozuje ich przyczynę i zaproponuje leczenie.

Jak rozpoznać hipoglikemię?

Zmniejszone stężenie glukozy we krwi, określane jest jako hipoglikemia. Można ją podejrzewać, gdy występują:

  • osłabienie
  • zawroty głowy
  • intensywne pocenie
  • niekontrolowane uczucie silnego głodu
  • drażliwość

W skrajnych przypadkach niedocukrzenie może prowadzić nawet do utraty przytomności. Dlatego ważna jest wczesna diagnostyka i znalezienie przyczyny zbyt niskiego stężenia cukru.

Jak sprawdzić poziom cukru we krwi?

Nasycenie krwi glukozą może być mierzone na różne sposoby. Najczęściej wykonuje się:

  • test obciążenia glukozą
  • pomiar cukru na czczo z próbki krwi

Jest ona pobierana 12 godzin od ostatniego posiłku. Do laboratorium najlepiej zgłosić się rano, będąc na czczo.

  • oznaczenie glukozy w moczu (analizator moczu nie powinien jej wykryć u zdrowej osoby)
  • domowy pomiar z użyciem glukometru

Jest to specjalny aparat, który powinna posiadać każda osoba chora na cukrzycę.

Co to jest krzywa cukrowa i jak się do niej przygotować?

Krzywa tolerancji glukozy, inaczej test ogtt (lub próba obciążenia glukozą) to specjalny pomiar glikemii. Aby wynik wyszedł wiarygodny należy:

  • kupić w aptece 75 g glukozy
  • przez 8 – 14 godzin poprzedzających pomiar nie jeść
  • przyjść rano do laboratorium na czczo
  • unikać intensywnej aktywności fizycznej bezpośrednio przed testem
  • nie palić papierosów i nie pić alkoholu przynajmniej dobę przed pobraniem próbki
  • zarezerwować sobie więcej czasu, gdyż w laboratorium można spędzić nawet 2 godziny

Próba jest zazwyczaj podzielona na 2 lub 3 etapy. Zgodnie z tym wykonywany jest:

  • test dwupunktowy:
  1. Pobranie krwi wykonuje się na czczo. Następnie należy wypić przygotowany roztwór.
  2. Ponowne pobranie po 2 godzinach
  • test trzypunktowy wykonuje się:
  1. Na czczo.

Kolejnym krokiem jest wypicie rozpuszczonej w wodzie glukozy. Potem pomiary wykonuje się:

  1. Po 60 minutach
  2. Po 2 godzinach

Zazwyczaj robione są dwa odczyty. Trzy przeznaczone są głównie dla kobiet w ciąży.

Na czym polega doustny test obciążenia glukozą?

W czasie próby wykonuje się oznaczenie poziomu glukozy na czczo, a następnie w odpowiednim czasie po wypiciu roztworu. Jest on przygotowany w laboratorium. Pacjent powinien przynieść ze sobą 72 g glukozy. Należy ją kupić w aptece. Na miejscu specjalista dodaje do niej wodę. Wypicie tego słodkiego napoju ma za zadanie pobudzić trzustkę do wydzielenia odpowiedniej ilości insuliny. U zdrowej osoby powinna ona poradzić sobie z rozłożeniem przyjętego płynu. Początkowo stężenie cukru powinno wzrosnąć, a następnie wrócić do normy. Gdy tak się nie dzieje, można podejrzewać zaburzenia w wytwarzaniu i uwalnianiu insuliny do krwi.

Badanie glukozy w ciąży

U ciężarnych pierwsze badanie cukru we krwi należy wykonać najpóźniej do 10 tygodnia ciąży. Następnie, w ramach profilaktyki krzywą cukrową wykonuje się między 24 a 28 tygodniem. Pozwala ono wykryć cukrzycę ciążową.

 

 

Jaki wynik wskazuje na cukrzycę?

Otrzymując wyniki badania poziomu cukru należy porównać je z przyjętą normą.

Pomiar glukozy we krwi żylnej wykonany w laboratorium – wyniki

Sprawdzając glikemię na czczo (w laboratorium oraz za pomocą glukometru) można stwierdzić:

  • u zdrowej osoby: 70 – 99 mg/dl lub 3,9 – 5,5 mmol/l
  • stan przedcukrzycowy: 100 – 125 mg/dl (5,6 – 6,9 mmol/l)
  • cukrzycę: od 126 mg/dl (7 mmol/l) wzwyż

W przypadku wysokich wartości test należy powtórzyć. Jeżeli dwukrotnie wskaże znaczne wzrosty ponad normę rozpoznaje się cukrzycę.

Tolerancja glukozy – wyniki

Wartości glikemii po 120 minutach od wypicia rozpuszczonej glukozy oznaczają:

  • mniej niż 140 mg/dl – wynik w normie dla zdrowej osoby dorosłej
  • 140 – 199 mg/dl – zaburzenia tolerancji glukozy
  • 200 mg/dl i więcej – cukrzycę

W pomiarze ważne jest, aby wcześnie wykryć nieprawidłowości i wprowadzić odpowiednie sposoby leczenia.

Próba OGTT w ciąży – normy

W ciąży wynik prawidłowy stwierdza się w przypadku, gdy poszczególne pomiary wykażą:

  • 92 – 125 mg/dl na czczo
  • od 180 mg/dl wzwyż po 60 minutach
  • 153 – 199 mg/dl po 120 minutach

Gdy jeden lub więcej z tych odczytów będzie wykraczać poza normę stwierdza się cukrzycę ciążową.

Co robić, gdy rozpoznano hiperglikemię lub stan przedcukrzycowy?

Podniesiony cukier powyżej normy wymaga monitorowania. Zaleca się następujące postępowanie:

  • konsultacja z lekarzem w celu ustalenia planu leczenia
  • wprowadzenie zmian w sposobie odżywiania się (rezygnacja z produktów o wysokim indeksie glikemicznym)
  • powtórzenie diagnostyki

O wprowadzeniu leków regulujących gospodarkę cukru w organizmie powinien zadecydować lekarz. Warto zaopatrzyć się w glukometr, a uzyskane za jego pomocą wyniki notować w przeznaczonym do tego dzienniczku. Należy dołączyć go do całej dokumentacji medycznej, aby móc przedstawić go specjaliście.

Jak postępować, gdy test tolerancji glukozy wskazuje na cukrzycę?

W pierwszej kolejności należy skonsultować się z lekarzem. Może być to lekarz internista, który jest dostępny w każdej przychodni. Następnie wystawi on skierowanie do diabetologa. Sposób leczenia zależy od tego, czy zostanie stwierdzona:

  • cukrzyca typu 1

Jest rozpoznawana wtedy, gdy trzustka wytwarza insulinę w zbyt małej ilości. To sprawia, że organizm nie może prawidłowo rozłożyć dostarczonego z pokarmem cukru.

  • cukrzyca typu 2

Występuje, gdy tkanki są oporne na działanie insuliny.

W leczeniu najczęściej stosuje się:

  • zastrzyki z insuliny
  • tabletki doustne
  • zmianę sposobu odżywiania się (dieta niskowęglowodanowa)

Regularne kontrole u diabetologa są również ważną częścią dobrego planu leczenia.

Dlaczego warto kontrolować poziom glukozy?

Okresowe sprawdzanie stężenia glukozy stanowi ważny czynnik profilaktyki zdrowotnej. Pozwala ustrzec się przed chorobami związanymi z jej niedoborem lub nadmiarem. Jest to istotne, gdyż długo utrzymywana hiperglikemia może prowadzić do uszkodzenia narządów i układów organizmu. Należy do nich m.in. wzrok oraz nerki. W przypadku, gdy ktoś już choruje na cukrzycę warto wykonać testy kontrolne oraz postępować zgodnie z zaleceniami lekarza.

 

 

fb